KİBYRA'DA MUHTEŞEM – EŞSİZ ANTİK ÇEŞME GÜN YÜZÜNE ÇIKARILDI

Gölhisar ilçesinde bulunan Kibyra Antik Kentinde devam eden kazı çalışmalarında eşsiz eserler gün yüzüne çıkarılmaya devam ediyor.

Geçmiş yıllarda yapılan kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan “muhteşem Medusa Mozaiği”nden sonra geçtiğimiz günlerde de dünyada yapısal farkındalığı açısından, doğal suyuyla içebilir konuma getirilecek bir çeşme gün yüzüne çıkartıldı.

Çeşmenin haberinin duyulmasından sonra ülke genelinde büyük yankı uyandırdığı, turizm otoritelerinin ve memleketin her bölgesinden vatandaşların büyük ilgi gösterdiği görüldü.

Konu ile ilgili gazetemize açıklamalarda bulunan Kibyra Antik Kent Kazı Başkanı Doç. Dr. Şükrü Özüdoğru;

“Kazı ekibimizle birlikte yaklaşık 2016 yılından bu tarafa büyük bir özveri ve özenle üzerinde çalıştığımız çeşmemizi nihayet geçtiğimiz günlerde tamamen gün yüzüne çıkararak kamuoyuyla müjdesini paylaşmış bulunuyoruz. Hepimiz için mutluluk ve gurur kaynağı olan bu çeşmemiz kentimiz, ilçemiz, ülkemiz ve dünya turizmi açısından çok önemli bir anıtsal eser olup turizm camiasının tüm dikkatlerini cezbedecek nitelikler taşımaktadır. Yaklaşık 2000 bin yıl önce inşa edildiğini tahmin ettiğimiz bu muhteşem yapıt, benzeri çeşmelerden çok farklı bir yapıya sahiptir. Arslan ve Panter figürlerinin ağızlarından su fışkırmaktadır. Çeşmenin havuzunun kenarında "bronzdan raks eden su perileri" heykelleri olduğunu tahmin ediyoruz. Fakat bu heykellerden henüz ele geçirebildiğimiz bir bulguya rastlayamadık.

Böğrüdelik yaylasından getirilen doğal kaynak suyuyla şehrin su ihtiyacının karşılandığını, su şebekesinin tüm şehre hitap edecek şekilde toprak borularla döşenmiş olduğunu daha önce ortaya çıkarmıştık. Aynı su kaynağının bu çeşmeye de akan bölümünü keşfettik. Bu suyla çeşmenin iki toplama havuzundan şehre dağıtımının gerçekleştirildiğini öğreniyoruz. Önümüzdeki bahar aylarında inşallah çeşmemizi ve çevresini restore ederek; çeşmeden doğal kaynak suyunu içilir hale getirmeyi amaçlıyoruz.

Ben bu muhteşem eseri gün yüzüne çıkarmamızda emeği geçen başta Burdur Valimiz Sayın Ali Arslantaş'a, Burdur MAKÜ Rektörü Sayın Adem Korkmaz'a, Gölhisar Kaymakamımız Sayın Kadir Ulusoy'a değerli kazı ekibi arkadaşlarıma, hocalarıma, üniversitemiz çalışanların, geçmişten günümüze desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen Gölhisar Kaymakamlarımıza, belediye başkanlarımıza, saygıdeğer milletvekillerimize ve her zaman yanımızda olan değerli Gölhisar halkına, basın mensuplarımıza çok teşekkür ediyoruz.” Şeklinde ifadelerde bulundu.

Özüdoğru, çeşmenin tarihi ile de ilgili açıklamalarında şu ifadelerde bulundu;      

“Kibyra 2016 yılı kazı çalışmaları sonucunda Agora’nın III. Teras düzlüğünün merkezinde konumlanan yuvarlak planlı çeşme yapısı açığa çıkarılmıştır.

Kazı çalışmalarından elde edilen bulgular, yapının kent içindeki konumu ve mimari parçalarının stili çeşme yapısının MS 23 yılı depremi sonrasında inşa edildiğini göstermiştir.

İlk inşa döneminin ardından çeşme yapısı, çeşitli dönemlerde yapılan ekleme ve değişikliklerle oldukça uzun bir süre, kentte gösterişli bir su anıtı olarak hem kentin görselliğini arttırmış hem de su ihtiyacını karşılamıştır. Yapı, üç farklı kullanım evresine sahiptir. Sütunlar, kabartmalı frizler ve heykellerle süslenmiş olan çeşme yapısı, merkezinde blok örgü ile oluşturulmuş ve orta noktasına su sisteminin döşendiği yuvarlak gövde ve bunu çevreleyen, biri içte biri dışta olmak üzere daire formlu iki havuzdan müteşekkildi ve blok örgü merkezdeki yuvarlak gövde sütunlarla taşınan konik bir çatıyla kapatılmıştı. Çeşme yapısı MS 23 yılı depremi sonrası kentin yeniden inşası sırasında yapılmış olup, bu ilk kullanım evresinde merkezinden su sisteminin geçtiği yuvarlak gövde ve tek havuzdan oluşmaktaydı. Olasılıkla MS II. yüzyılın son çeyreğinde ikinci bir havuz eklenmiştir. Çeşmenin çatısının MS 417 depreminde çöktüğü ve büyük oranda zarar gördüğü anlaşılmış olsa da elimizdeki arkeolojik veriler, yapının bazı tadilatlar sonucunda yine aynı işleviyle Erken Bizans Çağı’nda da olasılıkla MS VII. yüzyıl sonlarına kadar kullanıldığını göstermiştir.

2016 yılı kazıları sonucunda temel seviyesine dek yıkılmış olarak ortaya çıkarılan çeşme yapısında “Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun” onayıyla; Burdur Valiliği ana sponsorluğunda ve Kültür varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü ile Türk Tarih Kurumu’nun sağladığı desteklerle 2022 yılının Ağustos ayında restorasyon çalışmaları başlatılmıştır. Öncelikle yapılan belgeleme çalışmaları sonucunda, çeşme yapısının üst kısmında taç şeklinde yapıyı tamamlayan konik çatısının bir kısmı haricinde toplam 168 orijinal mimari eleman kullanılarak restorasyonu tamamlanmıştır. Günümüze ulaşmayan ve eksik olan 24 mimari eleman ise imitasyon olarak üretilmiş ve yapının bütünlenmesi sağlanmıştır. 2022 yılının Ağustos ayında başlayan restorasyon çalışmaları 21 Aralık itibariyle tamamlanmış ve bu görkemli çeşme yapısı ayağa kaldırılmıştır. Yapının su giriş çıkışına yönelik bağlantıları da tamamlanmıştır. Bu konuda tek eksik yapıya bir su hattının döşenerek günümüzde halen kullanılan antik kaynaktan su temininin sağlanmasıdır. Su hattının oluşturulmasına yönelik projenin kabulünün ardından bu görkemli yapının orijinal işleviyle kullanımının 2023 yılı mayıs ayında başlatılması hedeflenmektedir.”

İlçemizin tanıtımında çok önemli bir konumda olan Kibyra Antik Kentimizde fedakârane ve kararlı bir şekilde kısıtlı imkanlarla çalışmalarını sürdüren ve her geçen gün önemli antik eserleri turizme kazandıran başta Kazı Ekibi Başkanı Dç. Dr. Şükrü Özüdoğru’ya, çalışma arkadaşları hocalarımıza ve tüm kazı ekibine tüm Gölhisar halkı adına teşekkür ediyoruz. Çalışmalarında başarılarının devamını diliyoruz.